gửi bởi Quan » Thứ 7 03/03/12 14:22
太极拳十大要论
陈 鑫
第一章 理
夫物,散必有统,分必有合,天地间四面八方,纷纷者各有所属,千头万绪, 攘攘者自有其源。盖一本可散为万殊,而万殊咸归於一本,拳术之学,亦不外 此公例。夫太极拳者,千变万化,无往非劲,势虽不侔,而劲归於一,夫所谓 一者,自顶至足,内有脏俯筋骨,外有肌肤皮肉,四肢百骸相联而为一者也。 破之而不开,撞之而不散,上欲动而下自随之,下欲动而上自领之,上下动而 中部应之,中部动而上下和之,内外相连,前後相需,所谓一以贯之者,其斯 之谓欤!而要非勉强以致之,袭焉而为之也。当时而动,如龙如虎,出乎而尔, 急加电闪。当时而静,寂然湛然,居其所而稳如山岳。且静无不静,表里上下 全无参差牵挂之意,动无不动,前後左右均无游疑抽扯之形,洵乎若水之就下, 沛然莫能御之也。若火机之内攻,发之而不及掩耳。不暇思索,不烦拟议,诚 不期然而己然。盖劲以积日而有益,工以久练而後成,观圣门一贯之学,必俟 多闻强识,格物致知,力能有功,是知事无难易,功惟自进,不可躐等,不可 急就,按步就序,循次渐进,夫而後百骸筋节,自相贯通,上下表里,不难联 络,庶乎散者统之,分者合之,四肢百骸总归於一气矣。
第二章 气
天地间未有一往而不返者,亦未常有直而无曲者矣;盖物有对待,势有回还, 古今不易之理也。常有世之论捶者,而兼论气者矣。夫主於一,何分为二?所 谓二者,即呼吸也,呼吸即阴阳也。捶不能无动静,气不能无呼吸。呼则为阳, 吸则为阴,上升为阳,下降为阴,阳气上升而为阳,阳气下行而为阴,阴气上 升即为阳,阴气下行仍为阴,此阴阳之所以分也。何谓清浊?升而上者为清, 降而下者为浊,清者为阳,浊者为阴,然分而言之为阴阳,浑而言之统为气。 气不能无阴阳,即所谓人不能无动静,鼻不能无呼吸,口不能无出入,而所以 为对待迥还之理也。然则气分为二,而贯於一,有志於是途者,甚勿以是为拘 拘焉耳。
第三章 三节
夫气本诸身,而身节部甚繁,若逐节论之,则有远乎拳术之宗旨,惟分为三节 而论,可谓得其截法:三节上、中、下,或根、中、梢也。以一身言之;头为 上节,胸为中节,腿为下节。以头面言之,额为上节,鼻为中节,口为下节以 中身言之,胸为上节,腹为中节,丹田为下节。以腿言之,膀为恨节,膝为中 节,足为梢节。以臂言之,膊为恨节,肘为中节,手为梢节。以手言之,腕为 根节,掌为中节,指为梢节。观於此,而足不必论矣。然则自顶至足,莫不各 有三节也,要之,既莫非三节之所,即莫非著意之处,盖上节不明,无依无宗, 中节不明,满腔是空,下节不明,颠覆必生。由此观之,身三节部,岂可忽也? 至於气之发动,要从梢节起,中节随,根节催之而已。此固分而言之;若合而 言之,则上自头顶,下至足底,四肢百骸,总为一节,夫何为三节之有哉!又 何三节中之各有三节云乎哉!
第四章 四梢
於论身之外,而进论四梢。夫四梢者,身之余褚也;言身者初不及此,言气者 亦所罕闻,然捶以由内而发外,气本诸身而发梢,气之为用,不本诸身,则虚 而不实;不行於梢,则实而仍虚?;梢亦可弗讲乎!若手指足特论身之梢耳! 而未及梢之梢也。四梢惟何?发其一也,夫发之所系,不列於五行,无关於四 体,是无足论矣,然发为血之梢,血为气之海,纵不本诸发而论气,要不可虽 乎血以生气;不虽乎血,即不得不兼乎发,发?骞冢易阋印R?舌为肉 之梢,而肉为气之仁,气不能行诸肉之梢,即气无以充其气之量,故必舌欲催 齿,而肉梢足矣。至於骨梢者,齿也,筋梢者,指甲也,气生於骨而联於筋, 不及乎齿,即不及乎骨之梢,不及乎指甲,即不及乎筋之梢,而欲足尔者,要 非齿欲斯筋,甲欲透骨不能也。果能如此,则四梢足矣。四梢足,而气自足矣, 岂复有虚而不宜,实而仍虚之弊乎!
第五章 五脏
夫捶以言势,势以言气,人得五脏以成形,即由五脏而生气,五脏实为性命之 源,生气之本,而名为心,肝,脾,肾也。心属火,而有炎上之象。肝属木, 而有曲直之形。脾属土,而有敦厚之势,肺属金,而有从革之能。肾属水,而 有润下之功。此及五脏之义而犹准之於气,皆有所配合焉。凡世之讲拳术者, 要不能离乎斯也。其在於内胸廊为肺经之位,而肺为五脏之华;盖故肺经动 , 而诸脏不能不动也。两乳之中为心,而肺抱护之。肺之下膈之上,心经之位也 。心为君,心火动,而相火无不奉命焉;而两乳之下,右为肝,左为脾,背之 十四骨节为肾,至於腰为两背之本位,而为先天之第一,又为诸脏之根源;故 肾足,则金木,水,火,土,无不各显生机焉。此论五脏之部位也。然五脏之 存乎内者,各有定位,而见於身者,亦有专属,但地位甚多,难以尽述,大约 身之所系,中者属心,窝者属肺,骨之露处属肾,筋之联处属肝,肉之厚处属 碑,想其意,心如猛,肝如箭,脾之力大甚无穷,肺经之位最灵变,肾气之动 快如风,是在当局者自为体验,而非笔墨所能尽罄者也。
第六章 三合
五脏既明,再论三合,夫所谓三合者,心与意合,气与力合,筋与骨合,内三 台也。手与足合,肘与膝合,肩与膀合,外三合也。若以左手与右足相合,左 肘与右膝相合,左肩与右膀相合,右肩与左亦然。以头与手合,手与身合,身 与步合,孰非外合。心与目合,肝与筋合,脾与肉合,肺与身合,肾与骨合, 执非内合。然此特从变而言之也。总之。一动而无不动,一合而无不合,五脏 百骸悉在其中矣。
第七章 六进
既知三合,犹有六进。夫六进者何也?头为六阳之首,而为周身之主,五官百 骸莫不体此为向背,头不可不进也。手为先锋,根基在膊,膊不进,则手却不 前矣;是膊亦不可不进也。气聚於腕,机关在腰,腰不进则气馁,而不实矣; 此所以腰贵於进者也。意贯周身,运动在步,步不进而意则索然无能为矣;此 所以必取其进也。以及上左必进右。上右必进左。共为六进,此六进者,孰非 著力之地欺!要之:未及其进,合周身毫无关动之意,一言其进,统全体全无 抽扯之形,六进之道如是而已。
第八章 身法
夫发手击敌,全赖身法之助,身法维何?纵,横,高,低,进,退,反,侧而 已。纵,则放其势,一往而不返。横,则理其力,开拓而莫阻。高,则扬其身, 而身有增长之意。低,则抑其身,而身有攒促之形。当进则进,弹其力而勇往 直前。当退则退,速其气而回转扶势。至於反身顾後,後即前也。侧顾左右, 左右恶敢当我哉。而要非拘拘焉而为之也。察夫人之强弱,运乎己之机关,有 忽纵而忽横,纵横因势而变迁,不可一概而推。有忽高而忽底,高底随时以转 移,岂可执一而论。时而宜进不可退,退以馁其气。时而宜退,即以退,退以 鼓其进。是进固进也,即退亦实以助其进。若反身顾後。而後不觉其为後。侧 顾左右,而左右不觉其为左右。总之:现在眼,变化在心,而握其要者,则本 诸身。身而前,则四体不命而行矣。身而怯,则百骸莫不冥然而处矣。身法顾 可置而不论乎。
第九章 步法
今夫四肢百骸主於动,而实运以步;步者乃一身之根基,运动之枢纽也。以故 应战,对战,本诸身。而所以为身之砥柱者,莫非步。随机应变在於手。而所 以为手之转移者,又在於步。进退反侧,非步何以作鼓动之机,抑扬伸缩,非 步何以示变化之妙。即谓观察在眼,变化在心,而转变抹角,千变万化,不至 穷迫者,何莫非步之司命,而要非勉强可致之也。动作出於无心,鼓舞出於不 觉,身欲动而步以为之周旋,手将动而步亦早为之催迫,不期然而已然,莫之 驱而若驱,所谓上欲动而下自随之,其斯之谓欤!且步分前後,有定位者,步 也。无定位者,亦步也。如前步进,而後步亦随之,前後自有定位也。若前步 作後步,後步作前步,更以前步作後步之前步,後步作前步之後步,前後亦自 有定位矣。总之:捶以论势而握要者步也。活与不活,在於步,灵与不灵亦在 於步。步之为用大矣哉!
第十章 刚柔
夫拳术之为用,气与势而已矣。然而气有强弱,势分刚柔,气强者取乎势之刚, 气弱者取乎势之柔,刚者以千钧之力而扼百钧,柔者以百钧之力而破千钧,尚 力尚巧,刚柔之所以分也。然刚柔既分,而发用亦自有别,四肢发动,气行谙 外,而内持静重,刚势也。气屯於内,而外现轻和,柔势也。用刚不可无柔, 无柔则还不速。用柔不可无刚,无刚则催逼不捷,刚柔相济,则粘,游,连, 随,腾,闪,折,空, ,,挤,捺。无不得其自然矣。刚柔不可偏用,用 武岂可忽耶。
Thái cực quyền thập đại yếu luận
Trần Hâm
Đệ nhất chương lí
Phu vật, tán tất hữu thống, phân tất hữu hợp, thiên địa gian tứ diện bát phương, phân phân giả các hữu sở chúc, thiên đầu vạn tự, nhương nhương giả tự hữu kì nguyên. Cái nhất bổn khả tán vi vạn thù, nhi vạn thù hàm quy vu nhất bổn, quyền thuật chi học, diệc bất ngoại thử công lệ. Phu thái cực quyền giả, thiên biến vạn hóa, vô vãng phi kính, thế tuy bất mâu, nhi kính quy vu nhất, phu sở vị nhất giả, tự đính chí túc, nội hữu tạng phủ cân cốt, ngoại hữu cơ phu bì nhục, tứ chi bách hài tương liên nhi vi nhất giả dã. Phá chi nhi bất khai, chàng chi nhi bất tán, thượng dục động nhi hạ tự tùy chi, hạ dục động nhi thượng tự lĩnh chi, thượng hạ động nhi trung bộ ứng chi, trung bộ động nhi thượng hạ hòa chi, nội ngoại tương liên, tiền hậu tương nhu, sở vị nhất dĩ quán chi giả, kì tư chi vị dư! Nhi yếu phi miễn cường dĩ trí chi, tập yên nhi vi chi dã. Đương thì nhi động, như long như hổ, xuất hồ nhi nhĩ, cấp gia điện thiểm. Đương thì nhi tĩnh, tịch nhiên trạm nhiên, cư kì sở nhi ổn như sơn nhạc. Thả tĩnh vô bất tĩnh, biểu lí thượng hạ toàn vô tham soa khiên quải chi ý, động vô bất động, tiền hậu tả hữu quân vô du nghi trừu xả chi hình, tuân hồ nhược thủy chi tựu hạ, phái nhiên mạc năng ngự chi dã. Nhược hỏa ky chi nội công, phát chi nhi bất cập yểm nhĩ. Bất hạ tư tác, bất phiền nghĩ nghị, thành bất kì nhiên nhi kỷ nhiên. Cái kính dĩ tích nhật nhi hữu ích, công dĩ cửu luyện nhi hậu thành, quan thánh môn nhất quán chi học, tất sĩ đa văn cường thức, cách vật trí tri, lực năng hữu công, thị tri sự vô nan dịch, công duy tự tiến, bất khả liệp đẳng, bất khả cấp tựu, án bộ tựu tự, tuần thứ tiệm tiến, phu nhi hậu bách hài cân tiết, tự tương quán thông, thượng hạ biểu lí, bất nan liên lạc, thứ hồ tán giả thống chi, phân giả hợp chi, tứ chi bách hài tổng quy vu nhất khí hĩ.
Đệ nhị chương khí
Thiên địa gian vị hữu nhất vãng nhi bất phản giả, diệc vị thường hữu trực nhi vô khúc giả hĩ; cái vật hữu đối đãi, thế hữu hồi hoàn, cổ kim bất dịch chi lí dã. Thường hữu thế chi luận chủy giả, nhi kiêm luận khí giả hĩ. Phu chủ vu nhất, hà phân vi nhị? Sở vị nhị giả, tức hô hấp dã, hô hấp tức âm dương dã. Chủy bất năng vô động tĩnh, khí bất năng vô hô hấp. Hô tắc vi dương, hấp tắc vi âm, thượng thăng vi dương, hạ hàng vi âm, dương khí thượng thăng nhi vi dương, dương khí hạ hành nhi vi âm, âm khí thượng thăng tức vi dương, âm khí hạ hành nhưng vi âm, thử âm dương chi sở dĩ phân dã. Hà vị thanh trọc? Thăng nhi thượng giả vi thanh, hàng nhi hạ giả vi trọc, thanh giả vi dương, trọc giả vi âm, nhiên phân nhi ngôn chi vi âm dương, hồn nhi ngôn chi thống vi khí. Khí bất năng vô âm dương, tức sở vị nhân bất năng vô động tĩnh, tị bất năng vô hô hấp, khẩu bất năng vô xuất nhập, nhi sở dĩ vi đối đãi huýnh hoàn chi lí dã. Nhiên tắc khí phân vi nhị, nhi quán vu nhất, hữu chí vu thị đồ giả, thậm vật dĩ thị vi câu câu yên nhĩ.
Đệ tam chương tam tiết
Phu khí bổn chư thân, nhi thân tiết bộ thậm phồn, nhược trục tiết luận chi, tắc hữu viễn hồ quyền thuật chi tông chỉ, duy phân vi tam tiết nhi luận, khả vị đắc kì tiệt pháp: tam tiết thượng, trung, hạ, hoặc căn, trung, sao dã. Dĩ nhất thân ngôn chi; đầu vi thượng tiết, hung vi trung tiết, thối vi hạ tiết. Dĩ đầu diện ngôn chi, ngạch vi thượng tiết, tị vi trung tiết, khẩu vi hạ tiết dĩ trung thân ngôn chi, hung vi thượng tiết, phúc vi trung tiết, đan điền vi hạ tiết. Dĩ thối ngôn chi, bàng vi hận tiết, tất vi trung tiết, túc vi sao tiết. Dĩ tí ngôn chi, bạc vi hận tiết, trửu vi trung tiết, thủ vi sao tiết. Dĩ thủ ngôn chi, oản vi căn tiết, chưởng vi trung tiết, chỉ vi sao tiết. Quan vu thử, nhi túc bất tất luận hĩ. Nhiên tắc tự đính chí túc, mạc bất các hữu tam tiết dã, yếu chi, kí mạc phi tam tiết chi sở, tức mạc phi trứ ý chi xử, cái thượng tiết bất minh, vô y vô tông, trung tiết bất minh, mãn khang thị không, hạ tiết bất minh, điên phúc tất sinh. Do thử quan chi, thân tam tiết bộ, khởi khả hốt dã? Chí vu khí chi phát động, yếu tòng sao tiết khởi, trung tiết tùy, căn tiết thôi chi nhi dĩ. Thử cố phân nhi ngôn chi; nhược hợp nhi ngôn chi, tắc thượng tự đầu đính, hạ chí túc để, tứ chi bách hài, tổng vi nhất tiết, phu hà vi tam tiết chi hữu tai! Hựu hà tam tiết trung chi các hữu tam tiết vân hồ tai!
Đệ tứ chương tứ sao
Vu luận thân chi ngoại, nhi tiến luận tứ sao. Phu tứ sao giả, thân chi dư trử dã; ngôn thân giả sơ bất cập thử, ngôn khí giả diệc sở hãn văn, nhiên chủy dĩ do nội nhi phát ngoại, khí bổn chư thân nhi phát sao, khí chi vi dụng, bất bổn chư thân, tắc hư nhi bất thật; bất hành vu sao, tắc thật nhi nhưng hư? ; sao diệc khả phất giảng hồ! Nhược thủ chỉ túc đặc luận thân chi sao nhĩ! Nhi vị cập sao chi sao dã. Tứ sao duy hà? Phát kì nhất dã, phu phát chi sở hệ, bất liệt vu ngũ hành, vô quan vu tứ thể, thị vô túc luận hĩ, nhiên phát vi huyết chi sao, huyết vi khí chi hải, túng bất bổn chư phát nhi luận khí, yếu bất khả tuy hồ huyết dĩ sinh khí; bất tuy hồ huyết, tức bất đắc bất kiêm hồ phát, phát? khiên trủng dịch huých ấn R? Thiệt vi nhục chi sao, nhi nhục vi khí chi nhân, khí bất năng hành chư nhục chi sao, tức khí vô dĩ sung kì khí chi lượng, cố tất thiệt dục thôi xỉ, nhi nhục sao túc hĩ. Chí vu cốt sao giả, xỉ dã, cân sao giả, chỉ giáp dã, khí sinh vu cốt nhi liên vu cân, bất cập hồ xỉ, tức bất cập hồ cốt chi sao, bất cập hồ chỉ giáp, tức bất cập hồ cân chi sao, nhi dục túc nhĩ giả, yếu phi xỉ dục tư cân, giáp dục thấu cốt bất năng dã. Quả năng như thử, tắc tứ sao túc hĩ. Tứ sao túc, nhi khí tự túc hĩ, khởi phục hữu hư nhi bất nghi, thật nhi nhưng hư chi tệ hồ!
Đệ ngũ chương ngũ tạng
Phu chủy dĩ ngôn thế, thế dĩ ngôn khí, nhân đắc ngũ tạng dĩ thành hình, tức do ngũ tạng nhi sinh khí, ngũ tạng thật vi tính mệnh chi nguyên, sinh khí chi bổn, nhi danh vi tâm, can, tì, thận dã. Tâm chúc hỏa, nhi hữu viêm thượng chi tượng. Can chúc mộc, nhi hữu khúc trực chi hình. Tì chúc thổ, nhi hữu đôn hậu chi thế, phế chúc kim, nhi hữu tòng cách chi năng. Thận chúc thủy, nhi hữu nhuận hạ chi công. Thử cập ngũ tạng chi nghĩa nhi do chuẩn chi vu khí, giai hữu sở phối hợp yên. Phàm thế chi giảng quyền thuật giả, yếu bất năng li hồ tư dã. Kì tại vu nội hung lang vi phế kinh chi vị, nhi phế vi ngũ tạng chi hoa; cái cố phế kinh động, nhi chư tạng bất năng bất động dã. Lưỡng nhũ chi trung vi tâm, nhi phế bão hộ chi. Phế chi hạ cách chi thượng, tâm kinh chi vị dã . Tâm vi quân, tâm hỏa động, nhi tương hỏa vô bất phụng mệnh yên; nhi lưỡng nhũ chi hạ, hữu vi can, tả vi tì, bối chi thập tứ cốt tiết vi thận, chí vu yêu vi lưỡng bối chi bổn vị, nhi vi tiên thiên chi đệ nhất, hựu vi chư tạng chi căn nguyên; cố thận túc, tắc kim mộc, thủy, hỏa, thổ, vô bất các hiển sinh ky yên. Thử luận ngũ tạng chi bộ vị dã. Nhiên ngũ tạng chi tồn hồ nội giả, các hữu định vị, nhi kiến vu thân giả, diệc hữu chuyên chúc, đãn địa vị thậm đa, nan dĩ tẫn thuật, đại ước thân chi sở hệ, trung giả chúc tâm, oa giả chúc phế, cốt chi lộ xử chúc thận, cân chi liên xử chúc can, nhục chi hậu xử chúc bi, tưởng kì ý, tâm như mãnh, can như tiễn, tì chi lực đại thậm vô cùng, phế kinh chi vị tối linh biến, thận khí chi động khoái như phong, thị tại đương cục giả tự vi thể nghiệm, nhi phi bút mặc sở năng tẫn khánh giả dã.
Đệ lục chương tam hợp
Ngũ tạng kí minh, tái luận tam hợp, phu sở vị tam hợp giả, tâm dữ ý hợp, khí dữ lực hợp, cân dữ cốt hợp, nội tam thai dã. Thủ dữ túc hợp, trửu dữ tất hợp, kiên dữ bàng hợp, ngoại tam hợp dã. Nhược dĩ tả thủ dữ hữu túc tương hợp, tả trửu dữ hữu tất tương hợp, tả kiên dữ hữu bàng tương hợp, hữu kiên dữ tả diệc nhiên. Dĩ đầu dữ thủ hợp, thủ dữ thân hợp, thân dữ bộ hợp, thục phi ngoại hợp. Tâm dữ mục hợp, can dữ cân hợp, tì dữ nhục hợp, phế dữ thân hợp, thận dữ cốt hợp, chấp phi nội hợp. Nhiên thử đặc tòng biến nhi ngôn chi dã. Tổng chi. Nhất động nhi vô bất động, nhất hợp nhi vô bất hợp, ngũ tạng bách hài tất tại kì trung hĩ.
Đệ thất chương lục tiến
Kí tri tam hợp, do hữu lục tiến. Phu lục tiến giả hà dã? Đầu vi lục dương chi thủ, nhi vi chu thân chi chủ, ngũ quan bách hài mạc bất thể thử vi hướng bối, đầu bất khả bất tiến dã. Thủ vi tiên phong, căn cơ tại bạc, bạc bất tiến, tắc thủ khước bất tiền hĩ; thị bạc diệc bất khả bất tiến dã. Khí tụ vu oản, ky quan tại yêu, yêu bất tiến tắc khí nỗi, nhi bất thật hĩ; thử sở dĩ yêu quý vu tiến giả dã. Ý quán chu thân, vận động tại bộ, bộ bất tiến nhi ý tắc tác nhiên vô năng vi hĩ; thử sở dĩ tất thủ kì tiến dã. Dĩ cập thượng tả tất tiến hữu. Thượng hữu tất tiến tả. Cộng vi lục tiến, thử lục tiến giả, thục phi trứ lực chi địa khi! Yếu chi: vị cập kì tiến, hợp chu thân hào vô quan động chi ý, nhất ngôn kì tiến, thống toàn thể toàn vô trừu xả chi hình, lục tiến chi đạo như thị nhi dĩ.
Đệ bát chương thân pháp
Phu phát thủ kích địch, toàn lại thân pháp chi trợ, thân pháp duy hà? Túng, hoành, cao, đê, tiến, thối, phản, trắc nhi dĩ. Túng, tắc phóng kì thế, nhất vãng nhi bất phản. Hoành, tắc lí kì lực, khai thác nhi mạc trở. Cao, tắc dương kì thân, nhi thân hữu tăng trường chi ý. Đê, tắc ức kì thân, nhi thân hữu toàn xúc chi hình. Đương tiến tắc tiến, đạn kì lực nhi dũng vãng trực tiền. Đương thối tắc thối, tốc kì khí nhi hồi chuyển phù thế. Chí vu phản thân cố hậu, hậu tức tiền dã. Trắc cố tả hữu, tả hữu ác cảm đương ngã tai. Nhi yếu phi câu câu yên nhi vi chi dã. Sát phu nhân chi cường nhược, vận hồ kỷ chi ky quan, hữu hốt túng nhi hốt hoành, túng hoành nhân thế nhi biến thiên, bất khả nhất khái nhi thôi. Hữu hốt cao nhi hốt để, cao để tùy thì dĩ chuyển di, khởi khả chấp nhất nhi luận. Thì nhi nghi tiến bất khả thối, thối dĩ nỗi kì khí. Thì nhi nghi thối, tức dĩ thối, thối dĩ cổ kì tiến. Thị tiến cố tiến dã, tức thối diệc thật dĩ trợ kì tiến. Nhược phản thân cố hậu. Nhi hậu bất giác kì vi hậu. Trắc cố tả hữu, nhi tả hữu bất giác kì vi tả hữu. Tổng chi: hiện tại nhãn, biến hóa tại tâm, nhi ác kì yếu giả, tắc bổn chư thân. Thân nhi tiền, tắc tứ thể bất mệnh nhi hành hĩ. Thân nhi khiếp, tắc bách hài mạc bất minh nhiên nhi xử hĩ. Thân pháp cố khả trí nhi bất luận hồ.
Đệ cửu chương bộ pháp
Kim phu tứ chi bách hài chủ vu động, nhi thật vận dĩ bộ; bộ giả nãi nhất thân chi căn cơ, vận động chi xu nữu dã. Dĩ cố ứng chiến, đối chiến, bổn chư thân. Nhi sở dĩ vi thân chi chỉ trụ giả, mạc phi bộ. Tùy ky ứng biến tại vu thủ. Nhi sở dĩ vi thủ chi chuyển di giả, hựu tại vu bộ. Tiến thối phản trắc, phi bộ hà dĩ tác cổ động chi ky, ức dương thân súc, phi bộ hà dĩ kì biến hóa chi diệu. Tức vị quan sát tại nhãn, biến hóa tại tâm, nhi chuyển biến mạt giác, thiên biến vạn hóa, bất chí cùng bách giả, hà mạc phi bộ chi ti mệnh, nhi yếu phi miễn cường khả trí chi dã. Động tác xuất vu vô tâm, cổ vũ xuất vu bất giác, thân dục động nhi bộ dĩ vi chi chu toàn, thủ tương động nhi bộ diệc tảo vi chi thôi bách, bất kì nhiên nhi dĩ nhiên, mạc chi khu nhi nhược khu, sở vị thượng dục động nhi hạ tự tùy chi, kì tư chi vị dư! Thả bộ phân tiền hậu, hữu định vị giả, bộ dã. Vô định vị giả, diệc bộ dã. Như tiền bộ tiến, nhi hậu bộ diệc tùy chi, tiền hậu tự hữu định vị dã. Nhược tiền bộ tác hậu bộ, hậu bộ tác tiền bộ, canh dĩ tiền bộ tác hậu bộ chi tiền bộ, hậu bộ tác tiền bộ chi hậu bộ, tiền hậu diệc tự hữu định vị hĩ. Tổng chi: chủy dĩ luận thế nhi ác yếu giả bộ dã. Hoạt dữ bất hoạt, tại vu bộ, linh dữ bất linh diệc tại vu bộ. Bộ chi vi dụng đại hĩ tai!
Đệ thập chương cương nhu
Phu quyền thuật chi vi dụng, khí dữ thế nhi dĩ hĩ. Nhiên nhi khí hữu cường nhược, thế phân cương nhu, khí cường giả thủ hồ thế chi cương, khí nhược giả thủ hồ thế chi nhu, cương giả dĩ thiên quân chi lực nhi ách bách quân, nhu giả dĩ bách quân chi lực nhi phá thiên quân, thượng lực thượng xảo, cương nhu chi sở dĩ phân dã. Nhiên cương nhu kí phân, nhi phát dụng diệc tự hữu biệt, tứ chi phát động, khí hành am ngoại, nhi nội trì tĩnh trọng, cương thế dã. Khí truân vu nội, nhi ngoại hiện khinh hòa, nhu thế dã. Dụng cương bất khả vô nhu, vô nhu tắc hoàn bất tốc. Dụng nhu bất khả vô cương, vô cương tắc thôi bức bất tiệp, cương nhu tương tế, tắc niêm, du, liên, tùy, đằng, thiểm, chiết, không,, , tễ, nại. Vô bất đắc kì tự nhiên hĩ. Cương nhu bất khả thiên dụng, dụng vũ khởi khả hốt da.